Witaminy - rozpuszczalne w tłuszczach

Asuna · January 26, 2022

Hej, hej!

Ostatnio dużo czasu spędzam nad nauką o żywności, więc pomyślałam, że podzielę się z wami trochę wiedzą i przybliżę informacje, które być może są już wam znane, a jeśli nie, to się dowiecie!

Nie przedłużając - zapraszam do wędrówki po witaminkach, jednak tylko tych rozpuszczalnych w tłuszczach!

WITAMINY - CO TO I PO CO?

Witaminy to nic innego jak szereg różnych związków, które:

-> Są składnikami niezbędnymi w żywieniu człowieka dla normalnego przebiegu szeregu procesów, które zachodzą w jego tkankach;

-> Nie mogą być wytwarzane przez organizm i muszą być dostarczone z pożywieniem lub w postaci preparatów farmaceutycznych;

-> NIE SĄ źródłem energii, ani materiałem budulcowym;

-> Organizm wymaga dość niewielkich ilości witamin.

ROLA W ORGANIZMIE

-> Regulują powstawanie wielu tkanek ciała (m.in. kości, skóry, mózgu, nerwów, krwi);

-> Biorą udział w metabolizmie komórkowym (współdziałają z enzymami);

-> Zapobiegają chorobom z niedoborów żywieniowych i zapewniają optymalny stan zdrowia;

-> Zmniejszają uszkodzenia powodowane na poziomie komórkowym przez procesy utleniania.

NIE ZA DUŻO, NIE ZA MAŁO

-> AWITAMINOZA - stan chorobowy wywołany długotrwałymi niedoborami witamin

-> HIPOWITAMINOZA - niekorzystny stan pośredni między awitaminozą, a optymalnym zapotrzebowaniem organizmu na daną witaminę

-> HIPERWITAMINOZA - nadmierne przyjmowanie preparatów witaminowych

RODZAJE WITAMINEK

Wyróżniamy witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A,D,E,K) oraz rozpuszczalne w wodzie (C, B1, B2, PP, B6, B12, kwas pantotenowy, kwas foliowy oraz biotyna)

WITAMINA A

Rola

-> Odpowiada za procesy widzenia;

-> Budowa erytrocytów;

-> Ochrona dróg moczowych, oddechowych, skóry i przewodu pokarmowego przed infekcjami;

-> Rozwój kości i erytrocytów;

-> Synteza hormonów kory nadnerczy.

Gdzie?

-> Wątroba wieprzowa;

-> Masło;

-> Margaryny;

-> Jaja;

-> Sery dojrzewające;

-> Ryby: łosoś.

Skutki niedoboru:

-> Kurza ślepota, zmętnienie rogówki;

-> Suchość skóry i jej rogowacenie;

-> Zwiększone ryzyko infekcji;

-> Utrudnione gojenie ran;

-> Zahamowanie wzrostu.

Skutki nadmiaru:

-> Mdłości;

-> Zmęczenie, bóle stawów;

-> Nienormalny rozwój płodu;

-> Poronienia;

-> Krwotoki;

-> Powiększenie wątroby;

-> Żółta skóra;

-> Dysfunkcje serca.

WITAMINA D

Dużo się słyszy o tej witaminie w kontekście niedoborów. Ta akurat może być wytwarzana w skórze! A główne czynniki wpływające na wytwarzanie to:

-> Filtry słoneczne w kosmetykach;

-> Pigmentacja;

-> Pora dnia;

-> Pora roku;

-> Szerokość geograficzna;

-> Wiek.

Rola

-> Zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach;

-> Zwiększa wchłanianie zwrotne wapnia w nerkach;

-> Wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego;

-> Wpływa na wydzielanie insuliny.

Gdzie?

-> Ryby;

-> Mięso;

-> Masło;

-> Tłuszcz zwierzęcy.

Niedobór:

-> Schizofrenia;

-> Depresja;

-> Niewydolność nerek;

-> Krzywica;

-> Choroby układu autoimmunologicznego.

Nadmiar:

-> Kamica nerkowa;

-> Wapnienie naczyń krwionośnych i narządów miękkich.

WITAMINA E

Rola:

-> Antyoksydant;

-> Zachowanie prawidłowych funkcji narządów rozrodczych;

-> Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wzroku;

-> Zmniejsza agregację płytek krwi;

-> Przyspiesza gojenie się ran i zmniejsza blizny;

-> Stymuluje odporność;

-> Działa przeciwmiażdżycowo i przeciwnowotworowo.

Gdzie?

-> Olej słonecznikowy;

-> Nasiona słonecznika;

-> Migdały;

-> Orzechy laskowe, ziemne;

-> Mleko sojowe.

Niedobór:

-> Zmęczenie;

-> Anemia;

-> Rogowacenie, starzenie się skóry;

-> Degeneracja mięśni;

-> Problemy z zębami i kośćmi.

Nadmiar:

-> Osłabienie mięśni;

-> Bóle głowy;

-> Obniżony poziom hormonów tarczycy.

WAŻNE!! Witaminy E nie powinno się stosować wraz z lekami hamującymi krzepliwość krwi, np. acenokumarol, gdyż nasila ich działanie w wyniku czego może dojść do powikłań krwotocznych!